Levenstestament: regel het tijdig!

De Kap start dit jaar met themabijeenkomsten voor mantelzorgers. Op 11 februari vond de eerste editie plaats in de Tabernakelkerk. Deze avond stond in het teken van het levenstestament. Notaris Anja Hansma en huisarts kaderarts palliatieve zorg Marieke Dijkzeul waren de sprekers van de avond.

Notaris Anja

Anja Hansma, kandidaat-notaris bij Gietema Wevers Dijkman Notarissen, trapte de avond af.
“Als mantelzorger heb je vast wel eens voor je naaste naar de gemeente of ziektekostenverzekering gebeld. Meestal is de standaard reactie dat meneer of mevrouw zelf moet bellen. Je loopt tegen de muur van de privacy aan. Maar hoe kun je dan toch dingen regelen voor jouw naaste? Dat kan door middel van een levenstestament.”

“In een levenstestament leg je vast wie jouw financiële, medische en persoonlijke zaken mag regelen als je dit zelf niet meer kunt. En op welke manier die persoon dat mag doen. Zo houd je zelf toch de regie. Het levenstestament gaat over jouw keuzes tijdens jouw leven. In tegenstelling tot een testament; dat gaat over jouw keuzes na je overlijden. Een wezenlijk verschil!”

“Een levenstestament bestaat vaak uit twee volmachten: een voor de financiële belangen en een voor de medische en persoonlijke zaken. Denk aan wie je bankzaken mag regelen, wie bepaalt waar je gaat wonen, wie je huis mag verkopen, etcetera.”

“Als je niks geregeld hebt, kan een rechter iemand aanwijzen. Je kunt het dus beter vooraf regelen, zolang je nog wilsbekwaam bent. De volmacht kan gelijk ingaan. Of je kunt vastleggen dat de huisarts eerst moet bepalen dat je wilsonbekwaam bent. Want ook daar wordt door kinderen nog wel eens anders over gedacht.”

“Een andere tip: zorg dat alle belangrijke gegevens voor je nabestaanden te vinden zijn. Zij hebben na jouw overlijden al verdriet genoeg. Zadel ze daarom niet op met praktische problemen. Er zijn online overal memorandums beschikbaar. Mijn tip: verzamel alles! Denk aan: wat zijn je wachtwoorden, bij welke banken heb je rekeningen, heb je een uitvaartverzekeringen, wie wil je graag voor je uitvaart uitgenodigd hebben?”

Huisarts Marieke

Na Anja was het woord aan Marieke Dijkzeul. Marieke is huisarts, kaderarts palliatieve zorg en scen-arts. “Ik begin gelijk met een treurige mededeling: euthanasie kun je niet regelen. Je kunt je eigen sterfproces niet regelen; je kunt wel duidelijk maken wat je wilt, wat je verlangens zijn en wat je grenzen zijn.”

“Bij de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) kun je een euthanasieverklaring invullen. Daarnaast staat er ook een formulier op thuisarts.nl. Dat is sowieso een goede website om informatie vandaan te halen.”

“Er gaan nog steeds mensen ‘gewoon dood’ door een ongeval of ziekte, op een onverwacht moment. Wij denken dat we ons leven kunnen regisseren, maar lang niet iedereen komt in aanmerking voor euthanasie. Dat bepaalt de huisarts en de scen-arts. Bij euthanasie zeg je eigenlijk: zo wil ik het niet meer. Euthanasie is niet een papiertje in een dossier, het is een proces. Je hebt het er al een tijdje over met je huisarts. Een scen-arts beoordeelt of je voldoet aan de wettelijk criteria. Stel dat ik als huisarts op vrijdag om 09.00 uur bij je kom, dan ben je om 09.05 uur dood. Dit klinkt – en is – best hard. Ik spuit het in en je bent direct dood (met de naald nog in je). Dat moet bij je passen. Ook bij de mensen die je achterlaat. Ook op mij als huisarts heeft het impact; ik kan daarna niet vrolijk verder werken. Ook ik heb tijd nodig om zoiets te verwerken.”

“In een levenstestament kun je aangeven wat voor jou ‘ondraaglijk lijden’ is en wanneer je dus euthanasie wilt. ‘Ondraaglijk lijden’ kan voor iedereen wat anders zijn. Van jeuk tot honger, van het verlies van communicatie tot het verlies van waardigheid. En soms het niet meer herkennen van je dierbaren. Mensen met dementie zijn vaak te laat om euthanasie aan te vragen, omdat ze dan niet meer wilsbekwaam zijn”

“Palliatieve sedatie wordt in de volksmond ’in slaap brengen’ genoemd, maar dat is het niet. Het is het verlagen van het bewustzijn tot iemand comfortabel is, en dat kan dus slaap zijn. Daarna wachten we het normale sterfproces af. Meestal overlijd men dan binnen een paar dagen. Palliatieve sedatie hoef je niet te regelen, euthanasie wel.”

“Als huisarts verbaast het mij dat er zo snel gedacht wordt aan euthanasie, terwijl er nog zoveel stappen aan vooraf gaan. Denk aan: Wil je opgenomen worden in het ziekenhuis als je een longontsteking krijgt? Of: Wil je gereanimeerd worden?”

“Als je orgaandonor bent is het nodig dat je in een ziekenhuis overlijdt, zodat jouw organen vrijwel direct verwijderd kunnen worden.”

“Ik zie regelmatig dat mensen bewust stoppen met eten of drinken als ze niet in aanmerking komen voor euthanasie. Bij oude mensen is het een zachte manier van overlijden; je nieren drogen uit en je bewustzijn raakt weg. Het is een mooi proces, maar doe het alsjeblieft onder begeleiding, want die optie is er gewoon. Hierover lees je ook op de website van Thuisarts.nl.”

Marieke sluit af met: “Als ik hier in Apeldoorn Zuid zie hoe buurtbewoners naar elkaar omkijken; dat is echt geweldig. Ben er voor elkaar! En denk na over je leven – maar ook over je levensbeëindiging, nu het nog kan.”

In april is de volgende themabijeenkomst voor mantelzorgers. Deze heeft als thema: het alleen (of onbegrepen) voelen als mantelzorger. Houd onze website in de gaten voor meer informatie!